Czy można odmówić badania alkomatem przez policję?

Na polskich drogach często można spotkać patrole policji, które zatrzymują kierowców pojazdów celem przeprowadzenia „rutynowej kontroli trzeźwości alkomatem”. Takie kontrole nasilają się zwłaszcza w okresach świątecznych i dłuższych weekendów. Dla kierowców, którzy nie mają na sumieniu jazdy pod wpływem alkoholu taka kontrola zazwyczaj nie budzi obaw. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy kierowca, który ma za chwilę zostać poddany badaniu alkomatem, ma poważne wątpliwości, czy alkomat wskaże 0,0 promila, bo np. 3 godziny temu kierowca wypił jedno piwo albo lampkę wina. Czy można odmówić badania alkomatem w takiej sytuacji?

Niniejszy artykuł kierowany jest do każdego kierowcy. Wyjaśnimy w nim, czy można odmówić badania alkomatem przez policję i z jakimi konsekwencjami taka odmowa się wiąże.

Podstawę prawną uprawniającą funkcjonariusza policji do poddania kierowcy badania alkomatem stanowi ustawa – Prawo o ruchu drogowym.

Zatrzymanie celem „rutynowej kontroli trzeźwości” jest niezgodne z prawem

Wbrew powszechnemu przekonaniu kierowców, zatrzymanie wyrywkowo pojazdu bez żadnej przyczyny, a jedynie celem „rutynowej kontroli trzeźwości kierowcy”, „akcji sprawdzania trzeźwości na drogach”, czy innych padających w takiej sytuacji ze strony policjantów haseł jest działaniem niezgodnym z prawem. Uwagę na to zwracał m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich dr Adam Bodnar.

Podstawą zatrzymania kierowcy celem poddania go badaniu alkomatem jest naruszenie przez kierowcę przepisów ustawy w związku z podejrzeniem pozostawania przez niego pod wpływem alkoholu. Zatrzymanie kierowcy musi bowiem znajdować swoje uzasadnienie faktyczne (wyjątek stanowi kontrola techniczna pojazdu).

W praktyce – jakiekolwiek naruszenie przez kierowcę przepisów ruchu drogowego, może skutkować zgodnym z prawem zbadaniu go alkomatem przez policję. Kontrola policyjna powinna bowiem stanowić reakcję na wszelkie naruszenia przez kierowców przepisów prawa, np. przekroczenie linii ciągłej, nieustąpienie pierwszeństwa, nieprawidłowe sygnalizowanie zamiaru skrętu itp.

Zatrzymanie pojazdu przez policję może być więc skutkiem tego rodzaju naruszeń, a badanie alkomatem stanu trzeźwości kierowcy może nastąpić co najwyżej przy okazji takich naruszeń a nie być jedyną przyczyną „profilaktycznego” zatrzymania samochodu. To oznacza, że kierowca zatrzymany tylko i wyłącznie celem poddania go „rutynowej” kontroli trzeźwości, teoretycznie może odmówić badania alkomatem przez policję. Poniżej dowiesz się, dlaczego tylko teoretycznie.

Odmowa badania alkomatem przez policję w toku kontroli ruchu drogowego

Odmowa badania alkomatem przez policję w takiej sytuacji może zostać uznana za uzasadnione podejrzenie znajdowania się przez kierowcę w stanie nietrzeźwości. W konsekwencji taki kierowca zostanie poddany takiej samej procedurze, jak kierowca zatrzymany przez policję zgodnie z prawem.

Odmowa przez kierowcę poddania się badaniu alkomatem  może stanowić dla funkcjonariuszy policji uzasadnione podejrzenie popełnienia przez kierowcę przestępstwa albo wykroczenia polegających na kierowaniu pojazdem mechanicznym odpowiednio w stanie nietrzeźwości albo w stanie po spożyciu alkoholu. Takie podejrzenie skutkuje z kolei oraz podjęciem przez policję czynności zmierzających do poddania kierowcy badaniu krwi celem sprawdzenia zawartości alkoholu. W praktyce polega to na przewiezieniu zatrzymanego kierowcy do najbliższego szpitala celem pobrania od niego próbek krwi, a następnie wysłania ich do badań. Zabieg pobrania krwi przeprowadza osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe, a kierowca takiego badania odmówić nie może.

Dodatkowo w tej sytuacji policjant zatrzymuje prawo jazdy podejrzanego kierowcy do czasu wyjaśnienia sprawy, a procedura ta może trwać nawet do 30 dni.

Odpowiadając więc na postawione powyżej pytanie, czy można odmówić badania alkomatem w toku kontroli policyjnej – tak można. Odmowa badania alkomatem przez policję prowadzić może jednak do poddania kierowcy badaniom krwi – w tej sytuacji odmowa kierowcy niczego nie zmieni, a badanie zostanie przeprowadzone nawet wbrew jego woli. Dlatego właśnie odmowa poddania się badaniu alkomatem jest w zasadzie teoretyczna.

Odmowa badania alkomatem przez policję w związku z zaistniałym wypadkiem drogowym

Kierowca ma obowiązek poddania się badaniu trzeźwości, jeżeli doszło do wypadku drogowego. tj. przynajmniej jedna osoba doznała obrażeń ciała powyżej 7 dni lub zmarła.

Ustawodawca w przepisie użył sformułowania „jest poddawany” co jednoznacznie wskazuje na to, że jeśli doszło do wypadku, kierowca nie może odmówić badania alkomatem. Nieuzasadniona odmowa badania alkomatem przez policję będzie skutkować każdorazowo poddaniem kierowcy badaniu krwi – także bez jego zgody. Ponadto kierowca może żądać niezależnie od pomiarów wykonanych alkomatem przeprowadzenia badania krwi lub moczu na zawartość alkoholu w organizmie.

Odmówiłeś badania alkomatem lub wydychane przez Ciebie powietrze zawierało alkohol? Napisz lub zadzwoń!

Mamy nadzieję, że lektura niniejszego artykułu rozwiała wątpliwości wokół pytania „czy można odmówić badania alkomatem?”. Warto znać swoje prawa i umiejętnie z nich korzystać. Oczywiście przestrzegamy przed jazdą po spożyciu alkoholu. Jeżeli jednak odmówiłeś poddania się badaniu alkomatem albo urządzenie wykazało obecność alkoholu w wydychanym powietrzu – zalecamy niezwłoczne skonsultowanie sprawy z adwokatem.